Gwaith Archeolegol
Comisiynwyd Rubicon Heritage gan Gyngor Bro Morgannwg i wneud rhaglen o waith ymchwilio archeolegol yn gysylltiedig â chynllun gwella’r A4226.
Trwy gydol y project archeolegol, cyd-gysylltodd Rubicon ag Amgueddfa Genedlaethol Cymru, Prifysgol Caerdydd a Chadw gyda chynrychiolwyr o’r tri sefydliad yn ymweld â’r safleoedd yn ystod y gwaith cloddio.
Mae’r project wedi darparu ystod eang o dystiolaeth arwyddocaol iawn ar gyfer archeoleg a hanes yr ardal o gynhanes cynnar (3500BC) hyd at gyfnod y Rhufeiniad (canrifoedd 1af a 4ydd AD).
Gwaith Archeolegol ar Dir yn Lôn Pum Milltir
Cyn ac yn ystod y gwaith ffordd cychwynnol i wella'r A2226, ymchwiliodd Rubicon Heritage Services Ltd i Safle Lôn Pum Milltir.
Yn dilyn yr ymchwiliad, mae adroddiad archeolegol cychwynnol ar y gwaith a wnaed rhwng 2017 a 2019 wedi'i gyhoeddi’n ddigidol.
Mae'r adroddiad yn rhoi trosolwg o'r safle, ei gronoleg, ei dirwedd, a'r canfyddiadau cychwynnol mewn perthynas â'r bobl a oedd yn byw ar y tir ac yn ei ffermio o ddiwedd yr Oes Efydd i'r cyfnod Rhufeinig.
Mae'n rhoi canllaw cychwynnol cyffrous i'r hyn a ganfuwyd a'n dealltwriaeth o hanes y safle.
Ar ôl cwblhau dadansoddiad manwl pellach gan arbenigwyr amrywiol, cyhoeddir astudiaeth academaidd fanylach ddiwedd 2022.
Gyhoeddi’n ddigidol Map stori rhyngweithiol