Esbonio Profi, Olrhain, Diogelu 

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno Profi, Olrhain, Diogelu (POD) fel rhaglen waith genedlaethol bwysig i gyfyngu ar ledaeniad COVID-19 ymysg y boblogaeth, er mwyn diogelu cymunedau.   

• Sut bydd POD yn gweithio?

  Bydd yn gweithio fel a ganlyn: 
  • Profi’r rhai sydd â symptomau, tra eu bod yn hunanynysu;

  • Olrhain y bobl sydd wedi bod mewn cysylltiad agos â’r person sydd â symptomau, gan ofyn iddynt hunanynysu nes y bydd yn ddiogel iddynt ddychwelyd i’r gwaith neu’u trefn arferol; a 

  • Diogelu’r gymuned, yn benodol y rhai sydd fwyaf agored i niwed.

   

   

• Pwy sy’n gyfrifol am POD ym Mro Morgannwg? 

  Ledled Caerdydd a Bro Morgannwg mae POD yn cael ei arwain a’i ddarparu ar y cyd gan BIP Caerdydd a’r Fro, Cyngor Caerdydd, Cyngor Bro Morgannwg a’r Gwasanaethau Rheoliadol a Rennir. 

  
  Mae’r rhaglen hefyd yn manteisio ar gymorth diogelu iechyd arbenigol gan Iechyd Cyhoeddus Cymru. 

   
  Bydd y rhaglen hon yn:
  • Rheoli tîm o Olrheinwyr Cyswllt ac Ymgynghorwyr Cyswllt 

  • Gwneud trefniadau profi

  • Rhoi cyngor ac arweiniad ar hunanynysu i achosion a chysylltiadau er mwyn lleihau trosglwyddiad.

  • Llunio adroddiadau gwyliadwriaeth ar nifer yr achosion newydd, nifer y bobl sydd wedi’u derbyn i’r ysbyty a gwybodaeth allweddol arall sydd ei hangen i lywio’r ymateb rhanbarthol i COVID-19.

  • Nodi ac uwchgyfeirio materion sy’n ymwneud â chlystyrau cymunedol a/neu safleoedd penodol fel sy’n briodol 

  
  Mae gwasanaeth Caerdydd a’r Fro yn rhedeg 7 diwrnod yr wythnos o 8:00am tan 8:00pm. Mae’r gwasanaeth yn gweithredu’n ddwyieithog. 

   

   

   

   

   

   

   

•  Profi: Sut mae’r rheiny sydd â symptomau yn gwneud cais i gael prawf Covid-19 dan y system newydd?

  Yn bwysig, nid oes unrhyw newidiadau i sut mae Gweithwyr Critigol a gyflogir gan bob un o’r tri sefydliad partner, Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro, Cyngor Caerdydd, Cyngor Bro Morgannwg) yn cael prawf Covid-19. 

   

  Dylai staff sydd â symptomau siarad â’u rheolwyr. 

   

   

   

   

   

  Gall pawb yng Nghymru wneud cais i gael prawf trwy'r porth isod.

   

   

   

   

   

   

   

  Gwneud cais i gael prawf

• Olrhain:  Sut mae’r broses olrhain cysylltiadau POD yn gweithio? 

  Ar hyn o bryd, olrheinir cysylltiadau pobl sydd wedi cael diagnosis a gadarnhawyd o Covid-19 (canlyniad prawf Covid-19 positif). 

   

   

  Bydd y tîm olrhain yn cysylltu â’r unigolyn sydd wedi cael prawf positif i roi gwybod iddo y dylai ei aelwyd hunanynysu hefyd ac i ofyn iddo rannu gwybodaeth am ei gysylltiadau diweddar.

   

  Wedyn bydd y tîm yn defnyddio’r wybodaeth honno i hysbysu’r unigolion hynny sydd wedi bod mewn cysylltiad â rhywun sydd wedi cael diagnosis a gadarnhawyd o’r coronafeirws er mwyn dweud wrthynt beth y dylent ei wneud a sut y gallant gael cymorth os oes ei angen arnynt. 

   

  Bydd porthol ar-lein ar gael i bobl yng Nghymru hefyd i gyfeirio unrhyw un sydd wedi cael canlyniad prawf positif at ffurflenni hunanwasanaeth y gallant eu defnyddio i roi manylion eu prif gysylltiadau a’u prif leoliadau. 

   

  Os oes symptomau Covid-19 gan unrhyw o’r unigolion hyn gofynnir iddynt wneud cais i gael prawf. Ar yr adeg hon, caiff eu henwau eu nodi yn y system olrhain cysylltiadau ac os cânt ganlyniad positif, bydd y broses yn dechrau eto. 

   

  Bydd gwasanaeth Caerdydd a’r Fro wedi’i gysylltu â chronfa ddata Cymru gyfan lle y caiff yr holl wybodaeth olrhain cysylltiadau ei chofnodi. 

   

  Caiff hysbysiadau e-bost a neges destun awtomataidd eu hanfon at gysylltiadau lle bo’n bosibl hefyd.

   

  Hefyd caiff y gwasanaeth rhanbarthol ei integreiddio gyda’r app Covid-19 NHSX pan fydd ar gael. 

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

• Olrhain:  Pwy sy’n cael ei ystyried yn ‘gyswllt’? 

  Ystyrir bod pobl yn gysylltiadau posibl os ydynt wedi bod mewn cysylltiad agos â’r unigolyn sydd wedi cael prawf positif hyd at ddau ddiwrnod cyn iddo ddangos symptomau gyntaf ac am saith diwrnod ar ôl hynny. 

   

  Mae enghreifftiau o gyswllt agos yn cynnwys:

  - wedi bod o fewn 1 metr i unigolyn sydd wedi cael prawf positif, mae unigolyn sydd wedi cael prawf positif wedi pesychu arnoch neu gael sgwrs wyneb yn wyneb, cyswllt corfforol croen ar groen, neu unrhyw fath arall o gyswllt o fewn 1 metr am funud neu fwy;

  - wedi bod o fewn 2 fetr i unigolyn sydd wedi cael prawf positif am fwy na 15 munud;

  - wedi teithio mewn cerbyd gydag unigolyn sydd wedi cael prawf positif.

   

  Nid yw hyn yn berthnasol i bobl sydd â rolau proffesiynol ac sydd wedi defnyddio Cyfarpar Diogelu Personol (CDP) yn gywir neu sy’n gweithio y tu ôl i sgrîn neu bared priodol (er enghraifft sgrîn Perspex).

   

  Os yw person sydd wedi cael prawf positif yn gweithio mewn, neu wedi mynd i, leoliad iechyd neu ofal cymdeithasol (e.e. ysbyty, meddygfa, cartref gofal, deintydd), lleoliad addysgol anghenion arbenigol neu garchar/cyfleuster cadw, caiff yr achos ei uwchgyfeirio’n awtomatig i haen ymateb rhanbarthol y gwasanaeth olrhain cysylltiadau.

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

• Diogelu: Sut dylai pobl sydd wedi cael prawf positif a’r rheiny sydd wedi bod mewn cysylltiad â nhw hunanynysu? 

  Dylai unrhyw un sydd wedi cael diagnosis a gadarnhawyd o Covid-19 hunanynysu am 7 diwrnod ar ôl i’w symptomau ddechrau (a nes i’w symptomau ddiflannu heblaw am beswch neu flas/arogl wedi’u colli). 

   

  Dylai’r rheiny sy’n byw gyda rhywun sydd wedi cael prawf positif hunanynysu ar unwaith am 14 diwrnod, gan ddechrau o’r dyddiad y dechreuodd y person a brofwyd ddangos symptomau.  

   

  Dylai unrhyw un sydd wedi’i nodi’n gyswllt rhywun sydd wedi cael prawf positif trwy’r broses POD hunanynysu am 14 diwrnod gan ddechrau o adeg y cyswllt diweddaraf. 

   

  Ni ofynnir i aelodau eraill aelwyd y cyswllt hunanynysu, ond cânt eu hannog i ymbellhau cymaint â phosibl.  Os bydd hyn yn anodd, cânt eu hannog, lle bo’n bosibl, i aros yn rhywle arall tra bydd y cyswllt yn hunanynysu. 

   

  Os bydd y cyswllt wedyn yn datblygu symptomau, dylai wneud cais i gael prawf a bydd gofyn wedyn i bob aelod o’r aelwyd hunanynysu hefyd nes y ceir canlyniad y prawf. 

   

  Os bydd y prawf yn negyddol, wedyn rhaid i’r cyswllt barhau i hunanynysu nes i’r cyfnod 14 diwrnod gwreiddiol ddod i ben, ond gall ei aelwyd roi’r gorau i hunanynysu.  

   

  Os bydd y prawf yn bositif, bydd y cyswllt yn dod yn achos a gadarnhawyd newydd a bydd y broses yn dechrau eto. 

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

• Diogelu: Pa gymorth sydd ar gael i bobl sy’n hunanynysu? 

  Bydd y rhan fwyaf o bobl yn gallu ymdopi â hunanynysu o ganlyniad i POD heb gymorth ychwanegol, neu gyda help gan ffrindiau a theulu.

   

  Fodd bynnag, mae’n bosibl y bydd angen i rai pobl gael help gyda siopa, cael bwyd brys, casglu meddyginiaeth a chael chymorth a chyngor arall. 

   

  Bydd y cymorth hwn yn parhau i gael ei roi’n lleol ac yng Nghaerdydd a Bro Morgannwg, caiff ei gydlynu gan Gyngor Caerdydd a Chyngor Bro Morgannwg. 

   

  Caiff atgyfeiriadau ar gyfer cymorth gan y gwasanaethau hyn eu hintegreiddio yn y broses POD.